پیاز ایرانی در گونه‌های مختلفی تولید می‌شود که از جمله آنها می‌توان به پیاز سفید، پیاز قرمز و پیاز زرد اشاره کرد. هر یک از این انواع، در شرایط آب و هوایی و خاک مناسب رشد کرده و از نظر کیفیت و طعم متمایز هستند. پیاز سفید به دلیل طعم ملایم و کاربردهای گوناگون در آشپزی، بسیار محبوب است. پیاز قرمز به دلیل رنگ و طعم خاص خود در سالادها و غذاهای خام استفاده می‌شود، و پیاز زرد به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین انواع پیاز در غذاهای پخته مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در سطح جهانی، صادرات پیاز به عنوان یکی از مهمترین محصولات کشاورزی مطرح است. در سال 2021، صادرات پیاز در سطح جهانی به ارزش حدود 7.53 میلیارد دلار بوده است. کشورهای برتر در تولید و صادرات پیاز شامل چین، هلند، اسپانیا، مکزیک و هند هستند. چین به تنهایی با صادراتی بالغ بر 2.58 میلیارد دلار در صدر قرار دارد و نقش عمده‌ای در تامین بازارهای جهانی ایفا می‌کند.
برترین صادرکنندگان پیاز در جهان
چین بزرگ‌ترین صادرکننده پیاز در جهان است و در سال 2021 حدود 2.58 میلیارد دلار پیاز صادر کرده است. این کشور با بهره‌گیری از شرایط آب و هوایی مناسب و منابع کشاورزی گسترده، توانسته است سهم زیادی از بازار جهانی را به خود اختصاص دهد. پس از چین، هلند و اسپانیا به ترتیب با صادرات 914 میلیون دلار و 697 میلیون دلار در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. کشورهای مکزیک و هند نیز از دیگر صادرکنندگان مهم پیاز در جهان به شمار می‌روند.
این کشورها از طریق صادرات پیاز به کشورهای نیازمند مانند ایالات متحده، آلمان، اندونزی و ویتنام، سهم عمده‌ای از بازار را در اختیار دارند. به‌خصوص آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده پیاز، بیشتر پیاز مصرفی خود را از کشورهای آسیایی و اروپایی وارد می‌کند.
صادرات پیاز ایران
ایران نیز یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان مهم پیاز در منطقه است. پیازهای ایرانی به کشورهایی مانند عراق، افغانستان، روسیه و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می‌شوند. هر ساله حجم زیادی از پیازهای ایرانی به دلیل کیفیت بالا و قیمت مناسب به این کشورها صادر می‌شود. به عنوان مثال، در سال 2020، ایران موفق به صادرات 241 هزار تن پیاز به ارزش 85 میلیون دلار شد.
رقبای اصلی ایران در صادرات پیاز شامل کشورهای هند، ترکیه و مصر هستند. این کشورها نیز با توجه به شرایط کشاورزی مطلوب، توانسته‌اند سهم قابل‌توجهی از بازارهای منطقه‌ای و جهانی را در اختیار بگیرند.
صادرات پیاز از ایران به افغانستان
صادرات پیاز از ایران به افغانستان بخش قابل توجهی از تجارت بین دو کشور را تشکیل می‌دهد. در سال‌های اخیر، صادرات پیاز از ایران به افغانستان به‌طور پایدار افزایش یافته است. در سال 2022، ایران یکی از تأمین‌کنندگان اصلی پیاز افغانستان بود و حجم صادرات پیاز به این کشور چندین میلیون دلار ارزش داشته است. این روند افزایشی به دلیل تقاضای بالا برای محصولات کشاورزی ایران و شرایط اقتصادی و جغرافیایی مناسب دو کشور به وجود آمده است. پیازهای ایرانی به دلیل کیفیت بالا و قیمت مناسب در بازار افغانستان محبوبیت دارند.
افغانستان همچنین به دلیل هم‌مرز بودن با ایران و هزینه‌های حمل‌ونقل کمتر، به‌عنوان یکی از بازارهای اصلی صادراتی ایران شناخته می‌شود. در این بازار، رقابت میان ایران و دیگر کشورهای صادرکننده مانند ازبکستان و هند وجود دارد. اما با توجه به اینکه ایران در نزدیکی افغانستان قرار دارد، این کشور در مقایسه با رقبا مزیت بیشتری دارد و حجم صادرات پیاز از ایران به افغانستان در مقایسه با سایر کشورها بیشتر است. علاوه بر پیاز، صادرات سیب زمینی به افغانستان و صادرات حبوبات به افغانستان نیز با سودآوری چشمگیری برای ایران همراه است.
شهرهای تولیدکننده پیاز در ایران
ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ پیاز در منطقه است و تولید پیاز در چندین استان بزرگ این کشور صورت می‌گیرد. استان‌هایی مانند هرمزگان، فارس، خوزستان، و آذربایجان غربی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پیاز در ایران محسوب می‌شوند. به دلیل شرایط آب و هوایی متنوع و خاک حاصلخیز، پیاز در این مناطق با کیفیت بالا تولید و برای صادرات به کشورهای دیگر آماده می‌شود.
به‌ویژه استان هرمزگان به عنوان یکی از مناطق اصلی تولید پیاز در فصل‌های گرم سال شناخته می‌شود، در حالی که در فصل‌های سردتر، استان‌های خوزستان و آذربایجان غربی نقش مهم‌تری در تولید دارند. این تنوع در تولید به ایران اجازه می‌دهد تا تقریباً در تمام طول سال به کشورهای همسایه مانند افغانستان پیاز صادر کند و نیازهای بازارهای بین‌المللی را تأمین نماید.
