فولاد آلیاژی از آهن و کربن است که ویژگی‌های مکانیکی بهبود یافته‌ای نظیر مقاومت بالا و شکل‌پذیری کمتر نسبت به آهن خالص دارد. این ماده به دلیل استحکام بالا و هزینه تولید پایین، یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف است. فولاد برای ساخت انواع محصولات از ساختمان‌ها و پل‌ها گرفته تا خودروها، کشتی‌ها، قطارها و ابزارهای مختلف استفاده می‌شود. همچنین در ساخت وسایل الکترونیکی، مبلمان و حتی تسلیحات نیز کاربرد دارد. بسته به ترکیب شیمیایی و فرآیند تولید، انواع مختلفی از فولاد مانند فولاد ضدزنگ، فولاد کربنی، و فولاد آلیاژی وجود دارند که هر یک برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند.
صادرات جهانی فولاد در سال 2023 حدود 1.85 میلیارد تن بود و کشورهای متعددی در این زمینه فعالیت دارند. بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان فولاد شامل چین، هند، ژاپن و ایالات متحده هستند. این صنعت به دلیل نقش کلیدی در اقتصاد جهانی، بخش مهمی از صادرات و واردات کشورها را تشکیل می‌دهد. چین به تنهایی حدود 68.1 میلیون تن از فولاد خود را صادر می‌کند که بیشترین سهم صادرات جهانی را در اختیار دارد.
برترین صادرکنندگان فولاد در جهان
چین به عنوان بزرگترین صادرکننده فولاد در جهان شناخته می‌شود. این کشور با تولید و صادرات بیش از 68 میلیون تن فولاد در سال، سهم عمده‌ای از بازار جهانی را در اختیار دارد. بعد از چین، ژاپن با صادرات حدود 30 میلیون تن فولاد در سال قرار دارد. کره جنوبی، آلمان و روسیه نیز از دیگر کشورهای بزرگ صادرکننده فولاد هستند که هر کدام نقش قابل توجهی در تأمین نیازهای فولاد جهانی دارند.
این کشورها از فناوری‌های پیشرفته در تولید فولاد استفاده می‌کنند و از تنوع محصولات فولادی برای صادرات بهره می‌برند. همچنین، رقابت در این صنعت برای کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت محصولات به شدت بالاست. کشورهای صادرکننده اغلب به کشورهایی مانند ایالات متحده، هند و کشورهای اروپایی فولاد صادر می‌کنند که تقاضای بالایی برای این محصول دارند.
مقاصد صادراتی فولاد ایران
ایران یکی از تولیدکنندگان مهم فولاد در منطقه است و محصولات فولادی خود را به کشورهایی مانند صادرات فولاد به عراق، افغانستان، امارات متحده عربی، و ترکیه صادر می‌کند. حجم صادرات فولاد ایران به کشورهای مختلف به بیش از 10 میلیون تن در سال می‌رسد. صنایع فولاد ایران عمدتاً بر صادرات فولاد خام و محصولات نیمه‌تمام مانند بیلت، اسلب و ورق‌های فولادی تمرکز دارند. در سال‌های اخیر، صنعت فولاد ایران با چالش‌های اقتصادی و تحریمی مواجه بوده است، اما همچنان توانسته در بازارهای منطقه‌ای حضور قابل توجهی داشته باشد.
سودآوری صادرات فولاد ایران به عوامل مختلفی از جمله قیمت جهانی فولاد، هزینه‌های تولید و نوسانات ارز وابسته است. با این حال، صنایع فولاد ایران به دلیل دسترسی به منابع طبیعی و انرژی ارزان، از مزیت‌های رقابتی برخوردار است. میزان سودآوری صادرات فولاد معمولاً به دلیل شرایط بازار و نوسانات قیمت جهانی متفاوت است، اما به طور کلی این صنعت سهم مهمی در درآمدهای صادراتی ایران دارد.
صادرات فولاد از ایران به چین
چین به عنوان یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان فولاد جهان، یکی از مقصدهای مهم صادرات فولاد ایران است. در سال‌های اخیر، ایران به طور متوسط بیش از 1 میلیون تن فولاد به چین صادر کرده است. محصولات فولادی که به چین صادر می‌شود، عمدتاً شامل اسلب و بیلت است که در صنایع ساخت‌وساز و تولیدات صنعتی چین به کار می‌رود. روابط تجاری بین ایران و چین به دلیل نیاز شدید چین به مواد خام و فولاد برای توسعه زیرساخت‌های خود، از اهمیت بالایی برخوردار است.
همچنین، صادرات فولاد به چین به ایران امکان می‌دهد تا به یکی از بازارهای بزرگ جهانی دسترسی پیدا کند و از این طریق، درآمدهای ارزی خود را افزایش دهد. چین به دلیل سرعت بالای توسعه صنعتی و زیرساختی، تقاضای بالایی برای فولاد دارد و این مسئله باعث شده که ایران به یکی از تأمین‌کنندگان کلیدی این کشور تبدیل شود.
تولیدکنندگان فولاد در ایران
ایران دارای چندین تولیدکننده بزرگ فولاد است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به شرکت فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان و فولاد خوزستان اشاره کرد. این شرکت‌ها بخش عمده‌ای از تولید فولاد ایران را بر عهده دارند و محصولات متنوعی از جمله بیلت، اسلب، ورق‌های فولادی و میلگرد تولید می‌کنند. فولاد مبارکه بزرگترین تولیدکننده فولاد در ایران است و نقش مهمی در تأمین نیازهای داخلی و همچنین صادرات به بازارهای بین‌المللی دارد.
شرکت‌های دیگر مانند فولاد اکسین خوزستان و فولاد کاوه جنوب نیز از دیگر تولیدکنندگان مهم در ایران هستند که در زمینه تولید ورق‌های فولادی و محصولات نیمه‌تمام فعال هستند. این شرکت‌ها با بهره‌گیری از منابع غنی سنگ آهن و انرژی ارزان، توانسته‌اند به رقابت در بازارهای جهانی ادامه دهند و به یکی از صنایع استراتژیک کشور تبدیل شوند.
